Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Świdnicy

1.Przewodnicząca:

1.SSO Agnieszka Połyniak

1.Protokolant:

1.Dorota Bawolska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 427/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z 11 marca 2025 r., sygn. akt III K 2285/23

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

D. P.

oskarżony był w przeszłości karany sądownie

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

531-532

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacja z Krajowego Rejestru Karnego

dokument urzędowy, nie był kwestionowany przez strony i nie ma podstaw, by negować jego treść

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 31 § 2 k.k. poprzez jego niezastosowanie i tym samym niezastosowanie wobec oskarżonego nadzwyczajnego złagodzenia kary, pomimo że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania czynów;

2. rażącą niewspółmierność kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary 5 miesięcy pozbawienia wolności i uznaniu, że kara ta spełni cele zarówno prewencji ogólnej i szczególnej, a ponadto przejawiająca się w niedocenieniu wagi okoliczności łagodzących dla oskarżonego w postaci marginalnego udziału oskarżonego w popełnionym przestępstwie oraz fakt, iż zarzucanych czynów dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania czynu, co przy prawidłowo dokonanej ocenie winno skutkować wymierzeniem oskarżonemu kary wolnościowej w najniższym możliwym wymiarze ustawowym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesione w apelacji zarzuty nie znalazły uznania Sądu odwoławczego.

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów, obrazy prawa materialnego, zgodzić się należy z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 stycznia 2018 r., sygn. akt IV KK 500/17 w świetle którego stan ograniczonej poczytalności, jakkolwiek jest istotnym czynnikiem umniejszającym winę, to sąd jedynie "może" zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Nie było to więc [...] obowiązkiem Sądu. A zatem niezastosowanie tej instytucji nie stanowi naruszenia prawa.

Konkluzja jest więc taka, że stan ograniczonej poczytalności nie upoważnia przyjęcia swoistego automatyzmu w zastosowaniu wobec sprawcy tej wyjątkowej instytucji materialnoprawnej jaką jest nadzwyczajne złagodzenie kary. Stan ten jest zaś, wśród innych jeszcze, okolicznością, którą w procesie wymiaru kary, należy mieć na uwadze. Przyjmuje się, że rozstrzygnięcie o zastosowaniu lub niezastosowaniu dobrodziejstwa wynikającego z art. 31 § 2 k.k. jest rozstrzygnięciem w kwestii wymiaru kary i jako takie musi uwzględniać wszystkie ogólne dyrektywy wymiaru kary zawarte w art. 53 k.k. (tak Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 9 maja 2019 r., sygn. akt II AKa 45/19).

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że nadzwyczajne złagodzenie kary na podstawie art. 31 § 2 k.k. jest rozwiązaniem wyjątkowym, które może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy w sprawie wystąpią szczególne okoliczności uzasadniające redukcję kary (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 8 grudnia 2016 r., sygn. akt II AKa 183/16, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 maja 2016 r., sygn. akt II AKa 125/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 maja 2014 r., sygn. akt II AKa 134/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 października 2017 r., sygn. akt II AKa 306/17).

Za popełniony czyn ciągły kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. Sąd rejonowy, przy uwzględnieniu przepisu art. 57b k.k. wymierzył oskarżonemu D. P. karę 5 miesięcy pozbawienia wolności. W tym układzie procesowym najniższa możliwa, jaką mógł orzec Sąd a quo to kara 4 miesięcy pozbawienia wolności. Orzeczona kara jedynie nieznacznie więc odbiega od dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Warto przy tym zauważyć, że z uwagi na treść art. 57b KK w przypadku czynu ciągłego dochodzi do obligatoryjnego nadzwyczajnego obostrzenia kary. Tym samym do zastosowania art. 57 § 2 KK, zgodnie z którym "jeżeli zbiegają się podstawy nadzwyczajnego złagodzenia i obostrzenia, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie albo obostrzenie kary", wymagać należy, aby zbiegały się obligatoryjne podstawy modyfikujące ustawowe zagrożenie karą. Kolizja norm będzie w takim przypadku polegała na konieczności orzeczenia kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia lub kary łagodniejszego rodzaju i jednoczesnym obowiązku orzeczenia kary powyżej tej granicy (np. w zbiegu pozostaną regulacje art. 60 § 3 w zw. z art. 60 § 6 i art. 12 § 1 w zw. z art. 57b KK). W przeciwnym przypadku, tj. zbiegu regulacji art. 12 § 1 w zw. z art. 57b KK z podstawą do fakultatywnego złagodzenia kary (np. art. 60 § 4 KK), nie będzie możliwości zastosowania art. 57 § 2 KK, co wiąże się z koniecznością orzeczenia kary nadzwyczajnie obostrzonej (tak M. Królikowski, R. Zawłocki, (red.) Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz. Art. 1–116, wyd. 5, 2021).

Z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Wobec konieczności obligatoryjnego obostrzenia kary, brak było możliwości zastosowania instytucji o charakterze fakultatywnym.

Sąd rejonowy szczegółowo wskazał okoliczności łagodzące i obciążające, wpływające na wymiar kary, w tym na działanie oskarżonego w warunkach art. 31 § 2 k.k. Prawidłowo przy tym ocenił także stopień społecznej szkodliwości czynu. W ocenie Sądu odwoławczego orzeczona kara nie razi surowością, a tylko w takim wypadku uzasadniona pozostaje ingerencja Sądu odwoławczego w orzeczenie.

Z karty karnej wynika, że oskarżony był dotychczas czterokrotnie karany sądownie (wydany został także wobec niego jeden wyrok łączny). Wobec D. P. orzeczono jednokrotnie karę grzywny, dwukrotnie kary ograniczenia wolności - przy czym wszystkie te kary zamieniono na zastępcze kary pozbawienia wolności. Nadto ostatnio, wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie IV K 182/24, za czyn z art. 299 § 1 k.k. i art. 299 § 5 k.k., wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 3. Powyższe okoliczności uprawniają do twierdzenia, iż jest on osobą zdemoralizowaną, wobec której uprzednio orzekane kary, w tym wolnościowe, nie osiągnęły żadnego pozytywnego skutku, tj. nie zapobiegły powrotowi do przestępstwa. Oskarżony nie tylko ich nie wykonywał, ale przede wszystkim dopuszczał się kolejnych przestępstw. W tych realiach, nawet przy uwzględnieniu prawidłowo ustalonych przez Sąd rejonowy okoliczności łagodzących brak podstaw do tego, by orzeczoną karę łagodzić, także poprzez zastosowanie instytucji z art. 37a § 1 k.k. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której oskarżony dobrowolnie rezygnując z leczenia farmakologicznego (vide wyjaśnienia z dnia 21.01.2023 r.), które w jego wypadku jawi się jako obowiązkowe i konieczne, podejmuje w swoisty sposób próby złagodzenia odpowiedzialności, instrumentalnie wykorzystując do tego swoją chorobę, licząc na bezkarność.

Zgodnie z brzmieniem art. 37a § 1 k.k. zastosowanie tego przepisu jest możliwe wtedy, kiedy przestępstwo jest zagrożone tylko karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, a wymierzona za nie kara pozbawienia wolności nie byłaby surowsza od roku. Wówczas to sąd może zamiast tej kary orzec karę ograniczenia wolności nie niższą od 4 miesięcy albo grzywnę nie niższą od 150 stawek dziennych, w szczególności jeżeli równocześnie orzeka środek karny, środek kompensacyjny lub przepadek. Stosowanie tej instytucji ma więc charakter fakultatywny („sąd może zamiast tej kary orzec”). Uznać przy tym należy, że ma także charakter wyjątkowy, bowiem jej istotę stanowi pozbawione wątpliwości uznanie, że w danej sprawie kary o charakterze nieizolacyjnym stanowią wystarczającą dolegliwość dla sprawcy, którego nie trzeba – choćby warunkowo – izolować od społeczeństwa. Jeśli zważyć karalność oskarżonego, wobec którego trzykrotnie orzeczono zastępczą karę pozbawienia wolności aktualnie orzeczona kara pozbawienia wolności w wymiarze nieznacznie odbiegającym od dolnego progu zagrożenia, nie razi bynajmniej swą surowością, należycie uwzględniając przy tym popełnienie przestępstw w warunkach art. 31 § 2 k.k.

Na marginesie zauważyć należy, że skarżący popada w niekonsekwencję, gdy z jednej strony wnioskuje o wymierzenie oskarżonemu kary ograniczenia wolności, a z drugiej argumentuje, że nie stanowi okoliczność obciążającej fakt, że nie wykonał on dotychczas orzekanych kar ograniczenia wolności, skoro "możliwości intelektualne i zasoby psychiczne mogły mu nie pozwalać na wykonanie kar w orzeczonych wymiarach".

Zauważa przy tym Sąd odwoławczy, że to nie kara wymierzona D. P. jest rażąco surowa, ale kary orzeczone względem pozostały oskarżonych zdają się być zbyt łagodne, lecz okoliczność ta, wobec braku apelacji na niekorzyść, w żadnym razie nie może być poczytana za podstawę łagodzenia kary wymierzonej temu oskarżonemu.

Wniosek

wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie oskarżonemu, przy zastosowaniu art. 31 § 2 k.k. i art. 37a § 1 k.k., kary 4 miesięcy ograniczenia wolności w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Za niezasadnością wniosku przemawiała ocena poprzedzających go zarzutów, które nie znalazły uznania Sądu odwoławczego, co szczegółowo omówione zostało powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 11 marca 2025 r., sygn. akt III K 2285/23 w zaskarżonej części dotyczącej D. P. (pkt XII, XIII, XIV, XVII oraz XX)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy wskazano w sekcji 3.1. , zaś orzeczenie o środku zabezpieczającym (pkt XIV) obowiązku naprawienia szkody (pkt XVII) znajduje oparcie w ustaleniach faktycznych Sądu orzekającego oraz opinii biegłych, jak też mając na uwadze stanowisko samego oskarżonego. Zwolnienie od obowiązku poniesienia kosztów sądowych również uznać trzeba za słuszne z uwagi na sytuację materialną i majątkową oskarżonego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

O kosztach obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym Sąd orzekł na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze, w zw. z § 17 ust. 2 pkt 4 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

III

Apelacja nie została uwzględniona, zaistniały jednak podstawy do zwolnienia oskarżonego D. P. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze przez wzgląd na jego trudną sytuację majątkową oraz wymierzenie mu długoterminowej kary pozbawienia wolności

7.  PODPIS

SSO Agnieszka Połyniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 11 marca

2025 r., sygn. akt III K 2285/23

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana