Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Świdnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący Sędzia Maja Sawicz

Protokolant Magdalena Buda

po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2020 roku w Świdnicy

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko J. M. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo w całości;

II.  nie obciąża powoda kosztami procesu;

III.  zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Świdnicy na rzecz adwokata J. J. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w W. wynagrodzenie w kwocie 3 600 zł plus Vat.

Sygn. akt. IC 1099/19

UZASADNIENIE

Powód M. K. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. M. (1) kwoty 150.000 zł tytułem zachowku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że spadkodawca J. M. (2) był jego ojcem. W skład spadku po zmarłym wchodzi zabudowane gospodarstwo rolne w miejscowości P. o powierzchni 14504 m ² o wartości 300.000 zł. Na podstawie testamentu zmarłego J. M. (2) spadkobierczynią po nim została R. S., która pismem z dnia 9 grudnia 2010 r., przyznała, że nie zamierza uchylać się od zapłaty należnego powodowi zachowku. Wskutek jej śmierci postępowanie sądowe w sprawie o zachowek zostało zawieszone, natomiast w 2016 r. umorzone. Na podstawie testamentu R. S. spadek po niej w całości odziedziczyła pozwana J. M. (1). W ocenie powoda, przysługuje mu po zmarłym J. M. (2) zachowek w wysokości 1/2 wartości udziału spadkowego jaki przypadłby mu przy dziedziczeniu ustawowym.

Pozwana J. M. (1) w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana podniosła zarzut przedawnienia zgłoszonego roszczenia opierając się na treści art. 1007 § 1 kc, który mówi, iż roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Podała, także że powód wywodzi swoje roszczenia z faktu (stwierdzonego wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 1 lipca 2010 r.) bycia synem zmarłego J. M. (2). Jak wynika z akt sprawy Sądu Rejonowego w (...) ( I Ns 811/08) testament po J. M. (2) ogłoszony został 12 marca 2009 r., przy czym finalnie spadkobiercą po zmarłym została R. S.. M. K. był uczestnikiem tego postępowania Biorąc pod uwagę powyższe uznać należy, że roszczenie powoda o zachowek przedawniło się z upływem dnia 12 marca 2014 r. Przed upływem powyższego terminu tj. 11 marca 2011 r. powód złożył pozew o zapłatę 150.000 zł tytułem zachowku przeciwko R. S.. W związku z jej śmiercią Sąd Okręgowy w (...) z urzędu w dniu 10 czerwca 2010 r. zawiesił postępowanie w sprawie. Natomiast w dniu 23 czerwca 2016 r. na skutek braku jakichkolwiek działań powoda zmierzających do kontynuowania postępowania Sąd umorzył postępowanie. Dodatkowo pozwana wskazuje, iż powód w najmniejszym stopniu nie wykazał z czego wywodzi się wysokość jego roszczenia. Pozwana uważa bowiem, że wartość nieruchomości przedstawiona przez powoda jest w sposób rażący zawyżona.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawca J. M. (2) zmarł w dniu(...) r. w D..

Dowód: odpis zupełny aktu zgonu nr(...) k. 9 w sprawie III RC 738/09 Sądu Rejonowego w (...)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 1 lipca 2010 r. Sąd ustalił, że zmarły J. M. (2) jest ojcem powoda M. K..

Dowód: wyrok Sądu Rejonowego w (...) z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie o sygn. akt III RC 738/09 k. 69

W toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym (...) r. J. M. (2) powód M. K. składał zeznania jako świadek, a następnie został wezwany do udziału w sprawie jako uczestnik postępowania. Postanowieniem z dnia 26 listopada 2010 roku Sąd Rejonowy w(...) stwierdził, że spadek po J. M. (2) na podstawie testamentu notarialnego z dnia 19 października 2004 r. nabyła w całości R. S.. Przy czym testament ten został otworzony i ogłoszony w dniu 12 marca 2009 r.

Dowód: protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu J. M. k-7, protokół roprawy z dnia 18.06.2009 r k-46, postanowienie z dnia 26.11.2010 r. k208, postanowienie w sprawie I Ns 811/08 Sądu Rejonowego w (...) k.209

W dniu 22 marca 2011 r. powód wniósł przeciwko R. S. powództwo o zasądzenie na jego rzecz tytułem zachowku po ojcu w wysokości 150.000 zł. W toku postępowania pozwana spadkobierczyni R. S. zmarła w dniu (...) r., wskutek czego postanowieniem z dnia 10 czerwca 2011 r. Sąd Okręgowy w (...) zawiesił postępowanie w sprawie. Następnie dnia 23 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w(...) umorzył postępowanie na podstawie art. 182 kpc.

Dowód: postanowienia z dnia 10.06.2011 r.k34, 23.06,2016 r.k-36 w sprawie IC 746/11 Sądu Okręgowego w(...)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości, bowiem uzasadniony jest podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 150.000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami tytułem zachowku. Podstawę jego żądania stanowił przepis art. 991 § 1 k.c., zgodnie z którym zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). § 2 cytowanego przepisu stanowi, że jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Z treści art. 1007 § 1 k.c. wynika, że roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.

W przedmiotowej sprawie ogłoszenie testamentu nastąpiło w dniu 12 marca 2009 r. Należy zauważyć, że w chwili śmierci spadkodawcy termin przedawnienia roszczenia z tytułu zachowku wynosił 3 lata, przepisy wprowadzające zmianę w 2011 r. wprowadziły 5 letni termin przedawnienia. Powyższe nie zmienia faktu, że nawet przedłużony przez ustawodawcę termin również upłynął bezskutecznie, z upływem dnia 12 marca 2014 r.

Natomiast wszczęte przez powoda w dniu (...)r. powództwo przeciwko R. S., które w dniu 10 czerwca 2011 r. zostało zawieszone, na skutek śmierci pozwanej, zostało następnie w dniu 23 czerwca 2016 r. umorzone ze względu na brak podjęcia przez powoda jakichkolwiek działań zmierzających do kontynuowania postępowania. Postępowanie to jednak nie przerwało biegu przedawnienia z art. 1007 k.c., gdyż zgodnie z art. 182 § 2 k.p.c., umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

Zatem na skutek umorzenia postępowania bezskuteczne stają się nieprawomocne orzeczenia wydane w umorzonym postępowaniu. Oznacza to, że w świetle powyższego przepisu również uchylone są wszelkie skutki materialnoprawne wniesienia pozwu w sprawie umorzonej. W tym przypadku powództwo M. K. przeciwko R. S. należy uznać za bezskuteczne i niewywołujące przerwania terminu przedawnienia.

W świetle powyższych rozważań oraz uwzględniając fakt, że roszczenie powoda o zachowek przedawniło się w dniu 12 marca 2014 r. Sąd oddalił powództwo w całości.

Mając na uwadze charakter roszczenia oraz sytuację rodzinną i majątkową powoda Sąd uznał, że zachodzą przesłanki z art. 102 k.p.c. i nie obciążył powoda kosztami procesu. Jednocześnie na podstawie § 8 pkt. 6 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu – Sąd zasądził od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Świdnicy na rzecz adwokata J. J. wynagrodzenie w kwocie 3.600 zł plus VAT.