Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Świdnicy

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. F. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z dnia 05.03.2021 r. Nr. (...) stwierdzającej, że A. F. podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r.

Wnioskodawczyni zarzuciła zaskarżonej decyzji :

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art.13 ust.3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 883/2004 r. z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zaopatrzenia społecznego w związku z art.16 ust.2 i 4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 poprzez jego błędna wykładnię i przyjęcie, że od dnia 1 czerwca 2015 r. do 31 marca 2020 r. podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych, mimo wykonywania pracy najemnej na terenie Słowacji, przy jednoczesnym prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na terenie Polski

2. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 14 ust. 5 b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 poprzez uznanie, że praca wykonywana przez wnioskodawcę miała charakter marginalny, co skutkowało uznaniem, że nie podlega ustawodawstwu Słowackiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych .

3. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art.2 ust.2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 poprzez zaniechanie wyjaśnienia kwestii marginalności jej zatrudnienia, podniesionej przez Socjalną poistovną i oparcie rozstrzygnięcia o powyższe ustalenie, bez przeprowadzenia własnej weryfikacji i oceny na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego.

4. naruszenie prawa materialnego tj. art. 3 ust 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że to ona jako ubezpieczona była obowiązana do przedstawienia dokumentów wskazujących, iż świadczona przez nią praca na terenie Słowacji nie ma charakteru marginalnego.

5. naruszenie prawa materialnego tj. art. 3 ust.4 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez zaniechanie zawiadomienia spółki (...) toczącym się postępowaniu, podczas gdy postanowienie to dotyczy nie tylko pracownika ale i pracodawcy, który to odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne za pracownika i który jest bezpośrednio zainteresowany wynikiem postepowania.

Wobec powyższego wnioskodawczyni wniosła o :

1/ zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że w okresie od 01 czerwca 2015 r. do 31 marca 2020 r. podlega ustawodawstwu słowackiemu

2/ zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie, strona pozwana wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Strona pozwana wskazała, że w oparciu o przepisy art. 16 ust.2 i 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16.09.2009 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, pismem z dnia 12.11.2020 r. poinformowała, że ubezpieczona tymczasowo podlegała ustawodawstwu polskiemu w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. na podstawie art.11 ust.3 rozporządzenia ( WE ) 883/2004 w związku z art. 14 ust.5 lit.b rozporządzenia (WE ) nr 987/2009 . Podała, że ustalenia w zakresie ustawodawstwa właściwego mają charakter tymczasowy i stają się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim instytucji innego państwa i nie zgłoszenia przez nią zastrzeżeń o możliwości zaakceptowania zastosowania ustawodawstwa lub o swojej odmiennej decyzji .Instytucja Słowacka nie wniosła sprzeciwu do ustalenia Oddziału ZUS w W. ustawodawstwa polskiego dla wnioskodawczyni. W myśl art. 16 ust.3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16.09.2009 r ustawodawstwo polskie stało się ostateczne.

Strona pozwana wskazała, że Oddział ZUS miał na względzie ustalenia dokonane przez Słowacki Zakład Ubezpieczeń Społecznych w B. oraz Centrali Socjalnej poistovni w B. w decyzji nr ref. (...)- (...) – BA z 27 czerwca 2019 r. z której wynika, że decyzja Oddziału Cada nr (...)- (...) – CA z dnia 3 października 2013 r. stała się prawomocna co oznacza, że A. F. ( B. ) od 9 lutego 2021 r. nie była objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i obowiązkowym ubezpieczeniem od utraty pracy jako pracownik firmy (...), zgodnie z ustawodawstwem słowackim. W następstwie czego organ rentowy decyzją nr (...) z dnia 05.03.2021 r. jednoznacznie rozstrzygnął o podleganiu ubezpieczonej ustawodawstwu polskiemu w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. Strona pozwana wskazała, że w piśmie z dnia 12.11.2020 r. skierowanym do wnioskodawczyni organ rentowy przypomniał, że wnioskodawczyni również w okresie od 09.02.2012 r. do 31.05.2015 r. podlegała ustawodawstwu polskiemu. O tym wnioskodawczyni oraz słowacka instytucja ubezpieczeniowa byli poinformowani pismem ZUS z dnia 01.12.2015 r. znak sprawy ; (...). W kwestii zaś ustalenia właściwego ustawodawstwa za okres od 01.04.2020 r. będzie prowadzone odrębne postępowanie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. F. prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek na terenie Polski od dnia 15.09.1989 r. Od dnia 09.02.2012 r. do 15.04.2020 r. wnioskodawczyni miała zawartą umowę o pracę na terenie Słowacji z firmą(...).

Na podstawie przeprowadzonej kontroli przez właściwą instytucję słowacką w (...) s.r.o. instytucja ta ustaliła, że wskazana firma jest firmą działającą na zasadzie skrzynki pocztowej i na terytorium Słowacji nie dochodzi do rzeczywistego wykonywania pracy przez jej pracowników.

Pismem z dnia 23.10.2020 r. socjalna poistovna Oddział w Cadca poinformowała ZUS, że wydała w dniu 03.10.2013 r. decyzję nr (...) – CA zgodnie z którą wobec wnioskodawczyni nie powstało obowiązkowe ubezpieczenie na Słowacji od 09.02.2012 r. jako pracownika firmy (...)

Od w/w decyzji wnioskodawczyni i (...) s.r.o wnieśli odwołania.

Socjalna poistovna centrala w B. decyzją nr (...) – BA z dnia 27.06.2019 r. odrzuciła w całej rozciągłości odwołania wnioskodawczyni i (...) s.r.o. Decyzja stała się prawomocna 17.07.2019 r. o czym zostali poinformowani odwołujący.

Pismami z dnia 12.11.2020 r. strona pozwana poinformowała wnioskodawczynię i słowacką instytucję właściwą, że w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. wnioskodawczyni podlega ustawodawstwu polskiemu. Strona pozwana wskazała, że powyższe ustalenia ustawodawstwa właściwego mają charakter tymczasowy i stanie się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od poinformowania o tym instytucji wyznaczonych o ile ustawodawstwo nie zostanie ostatecznie określone na podstawie art.16 ust 4 rozporządzenia wykonawczego, lub przynajmniej jedna z zainteresowanych instytucji nie poinformuje Oddziału w W. przed upływem dwumiesięcznego terminu o niemożności zaakceptowania określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii.

Pismem z dnia 20 listopada 2020 r. wnioskodawczyni wezwała stronę pozwaną do wydania decyzji w sprawie ustalenia właściwego ustawodawstwa w okresie od 1 czerwca 2015 r. do 31 marca 2020 r. Wnioskodawczyni wskazała, że na podstawie art.13 ust 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE ) nr 883/2004 w związku z prowadzoną przeze nią działalnością gospodarczej na terytorium Polski oraz wykonywaniem pracy najemnej na terytorium Słowacji w tym okresie właściwym ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo słowackie.

Pismem z dnia 08.12.2020 r. strona pozwana poinformowała , że podtrzymuje swoje stanowisko w zakresie ustalenia wobec wnioskodawczyni w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. właściwości ustawodawstwa słowackiego oraz, że wydanie decyzji administracyjnej w sprawie będzie możliwe, gdy ustalenie ustawodawstwa polskiego z dnia 12.11.2020 r. stanie się ostateczne tj. po upływie dwóch miesięcy od dnia odebrania ww. ustalenia przez słowacką instytucję.

Instytucja słowacka nie wniosła sprzeciwu do ustalonego przez ZUS ustawodawstwa polskiego w myśl art. 16 ust 3 ww rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE ) nr 987/2009

Zawiadomieniem z dnia 20.01.2021 r. strona pozwana zawiadomiła wnioskodawczynię, że przysługuje jej prawo czynnego udziału w każdym stadium prowadzonego postępowania oraz prawo wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych materiałów i zgłoszonych żądań oraz, że z powyższego prawa może skorzystać w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma.

Zaskarżoną decyzją z dnia 05.03.2021 r. strona pozwana stwierdziła, że wnioskodawczyni A. F. podlega ustawodawstwu polskiemu w okresie od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r.

Dowód: akta ZUS

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

Poza sporem pozostaje to, iż wnioskodawczyni zawarła z (...) s.r.o umowę o pracę na okres od dnia 09.02.2012 r. do 15.04.2020 r. Na podstawie przeprowadzonej kontroli przez właściwą instytucję słowacką w (...) s.r.o. instytucja ta ustaliła, że wskazana firma jest firmą działającą na zasadzie skrzynki pocztowej i na terytorium Słowacji nie dochodzi do rzeczywistego wykonywania pracy przez jej pracowników. Pismem z dnia 23.10.2020 r. socjalna poistovna Oddział w Cadca poinformowała ZUS, że wydała w dniu 03.10.2013 r. decyzję nr (...) – CA zgodnie z którą wobec wnioskodawczyni nie powstało obowiązkowe ubezpieczenie na Słowacji od 09.02.2012 r. jako pracownika firmy (...). Od w/w decyzji wnioskodawczyni i (...) s.r.o wnieśli odwołania. Socjalna poistovna centrala w B. decyzją nr (...)– BA z dnia 27.06.2019 r. odrzuciła w całej rozciągłości odwołania wnioskodawczyni i (...) s.r.o. Decyzja stała się prawomocna 17.07.2019 r. o czym zostali poinformowani odwołujący.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie jest to jakiemu ustawodawstwu podlega wnioskodawca w zakresie ubezpieczeń społecznych od dnia 01.06.2015 r. do 31.03.2020 Wnioskodawczyni domaga się uznania, iż od dnia 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. podlega ustawodawstwu słowackiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie ze stanowiskiem strony pozwanej wnioskodawczyni od dnia 01.06.2015 r. do 31.03.2020 podlega ustawodawstwu polskiemu z uwagi na wynik kontroli przeprowadzonej na terenie Słowacji oraz stanowisko instytucji słowackiej, według którego u pracodawców uznanych za „skrzynki pocztowe”, w tym (...) s.r.o nie dochodzi do realnego wykonywania pracy na terenie Republiki Słowackiej.

Obowiązujące przepisy unijne zawierają zasady dotyczące ustawodawstwa właściwego dla osoby pracującej lub prowadzącej firmę w jednym lub wielu państwach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii. Zasadą jest , iż osoby aktywne zawodowo na terenie tych państw mogą w tym samym czasie podlegać ubezpieczeniu społecznemu wyłącznie w jednym państwie /zasada jednego ustawodawstwa. Przy czym podstawową zasadą dla ustalenia właściwego ustawodawstwa w dziedzinie ubezpieczeń jest zasada miejsca wykonywania pracy, co oznacza podleganie ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu oraz opłacanie składek do systemu ubezpieczeń w państwie, w którym wykonywana jest praca.

Zgodnie z art. 16 ust. i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady /WE/ nr (...) z dnia 16.09.2009r. (Dz.U.UE.L.2009.284.1 ze zm.) osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Wyznaczona instytucja państwa członkowskiego miejsca zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając art. 13 rozporządzenia podstawowego (nr (...)) oraz art. 14 ust. 5b rozporządzenia wykonawczego (nr (...) ). Zapis ten stanowi, iż praca o charakterze marginalnym nie będzie brana pod uwagę do celów określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa na mocy art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady /WE/ nr (...) z dnia 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.2004.166.1 ze zm.). Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim tymczasowym określeniu.

W myśl art. 16 ust. 3 rozporządzenia nr 987/2009 tymczasowe określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa staje się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich, o ile żadna z zainteresowanych instytucji nie zgłosi braku swojej akceptacji dla stanowiska określonego przez inną instytucję.

Właściwość ustawodawstwa ustalana jest na podstawie art. 11-14 rozporządzenia nr 883/2004. Zgodnie z art. 11 ust. 3 lit. a) cyt. rozporządzenia osoba wykonująca w państwie członkowskim Unii Europejskiej pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego. Stosownie do art. 13 ust. 3 osoba która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych państwach członkowskich podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną.

W świetle wymienionych przepisów warunkiem ustalenia dla wnioskodawczyni ustawodawstwa Republiki Słowackiej w zakresie ubezpieczeń społecznych od 01.06.2015 r. do 31.03.2020 r. jest udowodnienie przez wnioskodawczynię, że umowę o pracę zawartą (...) s.r.o wykonywała na terenie Słowacji.

Wnioskodawczyni nie udowodniła, że od dnia 01.06.2015 r. do 31.03.2020 faktycznie wykonywała pracę na terenie tego kraju. Ponadto wcześniejsza kontrola przeprowadzona przez instytucję słowacką wykazała, że pracodawca (...) s.r.o działa na zasadzie tzw. „firmy skrzynkowej” i na terenie Republiki Słowackiej nie dochodzi do realnego wykonywania pracy przez jej pracowników.

Do tej grupy pracowników zalicza się również wnioskodawczynię Sąd uznał, iż skoro wnioskodawczyni nie przedstawiła przed ubezpieczycielem słowackim dowodów na okoliczność wykonywania pracy na terenie Słowacji, a wyniki kontroli przeprowadzonej przez instytucję słowacką wskazują iż praca nie była wykonywana na terenie Słowacji, oznacza to, iż wnioskodawczyni nie wykonywała tam pracy od 01.06.2015 do 31.03.2020 w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega przepisom polskim.

Z punktu widzenia niniejszej sprawy najistotniejszym jest, iż rozstrzygnięcie dotyczy procedury ustalenia ustawodawstwa właściwego dla zabezpieczenia społecznego. Pierwszorzędne znaczenie dla wydania decyzji ma zbadanie przez organ ubezpieczeniowy, czy osoba składająca wniosek o ustalenie ustawodawstwa właściwego dla ubezpieczenia społecznego jest ubezpieczona na terenie państwa świadczenia pracy i czy podlega tam systemowi ubezpieczenia społecznego. Poinformowanie przez osobę wykonującą pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich instytucji wyznaczonej przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania wymaga zastosowania procedury przestrzegającej właściwości i kompetencji instytucji ubezpieczeń społecznych, przewidzianej w przepisach art. 16 rozporządzenia nr 987/2009. Informacja ta jest podstawą do niezwłocznego, wstępnego i tymczasowego ustalenia dla niej ustawodawstwa właściwego, stosownie do zasad kolizyjnych ustalonych w art. 13 rozporządzenia podstawowego. O tym określeniu instytucja miejsca zamieszkania wnioskodawcy informuje wyznaczone instytucje państwa w którym wykonywana jest praca i od tej chwili biegnie termin dwóch miesięcy, w którym przynajmniej jedna z zainteresowanych instytucji może poinformować instytucję miejsca zamieszkania o niemożności zaakceptowania ustalonego ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii. Gdy to nie nastąpi, tymczasowe określenie ustawodawstwa staje się ostateczne (por. wyr. SN z dn. 06.06.2013 r. sygn. II UK 333/12). Wnioskodawczyni wskazała jako miejsce wykonywania pracy Słowację, a zatem organ ubezpieczeniowy był obowiązany ustalić czy wnioskodawca podlega systemowi ubezpieczenia społecznego na terenie Słowacji.

Należy zwrócić uwagę, iż procedura ta nie została w pełni zachowana. Strona pozwana przeprowadziła postępowanie, w którego efekcie objęła wnioskodawcę tymczasowo ustawodawstwem polskim . Z tym ustaleniem zgodziła się instytucja słowacka, która przeprowadziła postępowanie kontrolne i ustaliła, że praca pracowników (...) s.r.o (w tym wnioskodawczyni ) nie była wykonywana na terenie Słowacji. W konsekwencji strona pozwana ustaliła w stosunku do wnioskodawczyni ustawodawstwo polskie, pouczając o procedurze wydania decyzji administracyjnej.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznając odwołanie wnioskodawczyni jako niezasadne oddalił je na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Odnosząc się do rozstrzygnięcia w zakresie kosztów zastępstwa procesowego wskazać należy, że wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania przewiduje art. 102 k.p.c. Przepis ten stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten urzeczywistnia zasadę słuszności i pozostawia w gestii sądu orzekającego ocenę, czy w danej, konkretnej sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony. Przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. zwykle brane są pod uwagę takie okoliczności, które zarówno odnoszą się do faktów związanych z samym przebiegiem procesu, jak i takie, które dotyczą stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony, z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie Sąd zastosował wobec wnioskodawcy przepis art. 102 k.p.c mając na względzie okoliczności związane z samym przebiegiem procesu. Sąd wziął pod uwagę, że wnioskodawczyni złożyła odwołanie w przekonaniu, że zarzuty odwołania są słuszne. Wskazać należy, że wnioskodawczyni nie jest prawnikiem i z tego powodu, nie zna procedur unijnych w sprawie ustalania właściwego ustawodawstwa. .Mając powyższe na względzie Sąd nie obciążył wnioskodawczyni kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Zarządzenia :

1.  odnotować

2.  odpis uzasadnienia doręczyć wnioskodawczyni z pouczeniem o przysługującym środku zaskarżenia

3.  kal. 14 dni