Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Świdnicy

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30.01.2023 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : Kamila Borszowska-Moszowska

Protokolant : st. sekretarz sądowy Agnieszka Samborska

po rozpoznaniu w dniu 30.01.2023 r. w Świdnicy

sprawy P. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o ustalenie ustawodawstwa

na skutek odwołania P. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 01.09.2022 r. Nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz strony pozwanej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 770/22

UZASADNIENIE

Wnioskodawca P. S. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 01.09.2022r., nr (...), stwierdzającej, że od 08.02.2012 r. do 31.07.2019r. wnioskodawca podlega ustawodawstw polskiemu. W odwołaniu wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji na skutek naruszenia przez organ rentowy zasady lojalnej współpracy wyrażonej w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (Dz.U.2004.90.864/30) i uszczegółowionej w art. 76 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 166 z 30.4.2004, s. 1). W odwołaniu obszernie powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego w zakresie realizacji procedury ustalania ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego, która w ocenie wnioskodawcy nie została w jego sprawie przeprowadzona pomiędzy Socjalna Poistovna a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, tj. procedura dialogu i koncyliacji, unormowana przepisami decyzji Nr A1 Komisji Administracyjnej.

Strona pozwana - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. w odpowiedzi na odwołanie wniosła o jego oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Strona pozwana wskazała, że zaskarżona decyzja została wydana na podstawie obowiązujących przepisów oraz w oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny. Nadto wskazała, że instytucja słowacka pismem z 15.04.2021r. poinformowała ZUS/O we W., że w przypadku pracowników firmy(...) nie dochodziło do faktycznego wykonywania działalności zarobkowej na terytorium Słowacji. Jednocześnie wskazała, że według miejsca zamieszkania, zgodnie przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, instytucja polska jest właściwa do ustalenia dla wnioskodawcy ustawodawstwa właściwego od 08.02.2012 r. do 31.07.2019 r. W toku postępowania strona pozwana wezwała wnioskodawcę do złożenia dokumentów potwierdzających czas pracy i uzyskane wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w (...). oraz wysokość dochodu z działalności gospodarczej (przesyłka nie została podjęta w terminie pomimo dwukrotnego awizowania - 5.01.2022 r. oraz 12.01.2022 r.). Nie otrzymano żadnych dokumentów potwierdzających czas pracy w Słowacji. Dostarczona umowa o pracę, jest wyłącznie dokumentem potwierdzającym zgodę obu stron, wyrażających wolę co do jej podjęcia, jednak nie może być dowodem, że pracę w ramach umowy wnioskodawca faktycznie wykonywał we wskazanym wymiarze czasu pracy (10 godzin miesięcznie). Dlatego ustalając ustawodawstwo właściwe wzięto pod uwagę dochód wykazany w zeznaniach podatkowych.

W związku z powyższym strona pozwana uznała, że praca wnioskodawcy w Słowacji miała charakter marginalny i dlatego od 8.02.2012 r. do 31.07.2019 r. podlega ustawodawstwu polskiemu na podstawie art. 11 ust. 3 a rozporządzenia (WE) nr 883/2004. O ustaleniu, zgodnie z procedurą określoną w art. 16 rozporządzenia (WE) nr 987/2009, poinformowano słowacką instytucję ubezpieczeniową, która nie zgłosiła sprzeciwu, tym samym w/w ustalenie stało się ostateczne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca P. S. w dniu 16.08.2019 r. poinformował strone pozwaną – ZUS O/W., że od 08.02.2012 r. do 31.07.2019 r. był zatrudniony w firmie (...). z siedzibą w Słowacji (...). W związku z jednoczesnym prowadzeniem w Polsce działalności gospodarczej - (...)

Strona pozwana podjęła postępowanie w celu ustalenia dla wnioskodawcy ustawodawstwa właściwego i wezwał wnioskodawcę do dostarczenia dokumentów potwierdzających czas pracy i uzyskane wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w (...) oraz wysokość dochodu z działalności gospodarczej.

Wnioskodawca nie odebrał wezwania pomimo dwukrotnego awizowania w dniach 05.01.2022r. oraz 1201.2022 r.

W zeznaniach podatkowych wnioskodawca wykazał następujące dochody:

- za rok 2012: dochód z zagranicy: 1.583,08 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 80.851,80 zł

- za rok 2013: dochód z zagranicy: 2.012,75 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 233.925,13 zł

- za rok 2014: dochód z zagranicy: 2.011,79 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 121.357, 12 zł

- za rok 2015: dochód z zagranicy - brak danych, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 139.287,50 zł

- za rok 2016: dochód z zagranicy: 762,69 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 120.240,29 zł

- za rok 2017: dochód z zagranicy: 2.042,52 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 135.670,58 zł

- za rok 2018: dochód z zagranicy: 2.047,67 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 160.397,45 zł

- za rok 2019: dochód z zagranicy: 1.192,38 zł, dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej: 158.797, 46 zł.

Wnioskodawca nie przedłożył stronie pozwanej żadnych dokumentów potwierdzających czas pracy i uzyskane wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w (...) Dostarczona umowa o pracę, jest wyłącznie dokumentem potwierdzającym zgodę obu stron, wyrażających wolę co do jej podjęcia, jednak nie wynika z niej, że wnioskodawca faktycznie wykonywał we wskazanym wymiarze czasu pracy (10 godzin miesięcznie).

W związku z powyższym strona pozwana do ustalenia dla wnioskodawcy ustawodawstwa właściwego wział pod uwagę dane wykazane w zeznaniach podatkowych oraz informacje uzyskane ze słowackiej instytucji ubezpieczeniowej.

Z przesłanych przez Urząd Skarbowy stronie pozwanej danych wynika, że w przypadku wnioskodawcy dochód z zagranicy w poszczególnych latach stanowił mniej niż 5 % osiągniętego dochodu (2012 r. - 1,92 %, 2013 r.- 0,85 %, 2014 r.- 1,63 %, 2015 r. - brak danych z zagranicy, 2016 r.- 0,63 %, 2017 r. - 1,48 %, 2018 r. - 1,26 %, 2019 r.- 0,75%).

Instytucja słowacka pismem z 15.04.2021 r. poinformowała ZUS/O we W., że w przypadku pracowników firmy (...) nie dochodziło do faktycznego wykonywania działalności zarobkowej na terytorium Słowacji. Jednocześnie wskazała, że według miejsca zamieszkania (zgodnie z przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego instytucja polska jest właściwa do ustalenia dla Zainteresowanego ustawodawstwa właściwego od 08.02.2012 r. do 31.07.2019 r. - o co w piśmie zawnioskowała.

Strona pozwana w dniu 06.04.2022 r. (pismem znak: (...)) ustaliła, że od 08.02.2012 r. do 31.07.2019 r. wnioskodawca podlega ustawodawstwu polskiemu na podstawie art. 11 ust. 3 a rozporządzenia (WE) nr 883/2004. O powyższym ustaleniu zgodnie z procedurą określoną w art. 16 rozporządzenia (WE) nr 987/2009, strona pozwana poinformowała słowacką instytucję ubezpieczeniową. Instytucja słowacka nie zgłosiła sprzeciwu, tym samym ustalenie strony pozwanej stało się ostateczne.

Zaskarżoną decyzją z dnia 01.09.2022r., nr (...) strona pozwana stwierdziła, że od 08.02.2012r. do 31.07.2019r. wnioskodawca podlega ustawodawstw polskiemu.

dowód: akta ZUS

Wnioskodawca został zobligowany prze pracodawcę do stawiania się na każde wezwanie na Słowacji. Praca na Słowacji była ograniczona czasowo, było to około 8 godzin w miesiącu. Wnioskodawca pracował zdalnie. Kontaktował się z biznesem oferując program nauki języków w biznesie. Jeździł na 2-3 dni na Słowację, pieniądze dostawał na konto, był ubezpieczony na Słowacji. W Polce wnioskodawca pracował normalnie jako przedstawiciel handlowy w swojej firmie. Na Słowacji otrzymywał wynagrodzenie około 45-50 euro.

dowód: zeznania wnioskodawcy e-protokół k.83 w aktach sprawy

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie zasadnicze zagadnienie dotyczące podlegania ubezpieczeniu przez wnioskodawcę prowadzącemu działalność gospodą na terytorium Polski i jednocześnie pozostającego w zatrudnieniu u pracodawcy na Słowacji opierało się na przepisach wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29.04.2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE Nr L.04.166/1), a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16.09.2009r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 (Dz. Urz. UE Nr L.09.284/1), które powinny być stosowane łącznie. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego należy do kluczowych kwestii związanych z realizacją swobody przemieszczania się w Unii Europejskiej oraz podejmowania aktywności zawodowej. Polska status państwa członkowskiego Unii Europejskiej uzyskała z dniem 01.05.2004r., zatem przepisy rozporządzeń dotyczących koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego stosuje bezpośrednio. Już w preambule rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 wyraźnie zostało stwierdzone, że pracownicy najemni i osoby prowadzące działalność na własny rachunek przemieszczające się we wspólnocie powinny być objęte systemem zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego w celu uniknięcia zbiegu właściwych ustawodawstw i wynikających z tego komplikacji. Dlatego też obowiązująca w tej materii zasada stosowania ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego polega na podporządkowaniu ustawodawstwu tylko jednego państwa czyli stosowanie jego postanowień tak jakby zainteresowany realizował swą aktywność zawodową w całości na terytorium tego państwa.

Zgodnie z art. 11 ust. 3a rozporządzenia (WE) nr 883/2004 - osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego.

W myśl art. 13 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną.

W art. 14 ust. 5b Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz.UE serii L nr 284 z dnia 30.10.2009 r., s. 1 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od 28.06.2012 r. tj. od dnia wejścia w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 465/2012 z dnia 22 maja 2012 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz rozporządzenie (WE) nr 987/2009 dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 (Dz. Urz. UE. L Nr 149, str. 4) - wskazano, że praca o charakterze marginalnym nie będzie brana pod uwagę do celów określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa na mocy art. 13 rozporządzenia nr 883/2004.

Zgodnie z art. 87a ust. 1 rozporządzenia (WE) 883/2004 - jeżeli w wyniku wejścia w życie rozporządzenia nr 465/2012 dana osoba, zgodnie z przepisami tytułu II rozporządzenia nr 883/2004, podlega ustawodawstwu innego państwa członkowskiego niż państwo, którego ustawodawstwu osoba ta podlegała przed dniem wejścia w życie (tj. przed 28.06.2012 r.), ustawodawstwo państwa członkowskiego mające zastosowanie przed tym dniem, ma nadal zastosowanie w stosunku do tej osoby przez okres przejściowy trwający tak długo, jak dana sytuacja pozostaje niezmieniona, a w każdym razie nie dłużej niż dziesięć lat od daty wejścia w życie rozporządzenia nr 465/2012 (...)".

Wnioskodawca w niniejszej sprawie zakwestionował decyzję strony pozwanej wskazując na błędne przyjęcie, że we wskazanym w decyzji okresie mimo jednoczesnego wykonywania pracy najemnej na rzecz firmy (...) na Słowacji, a także prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce podlegał wyłącznie ustawodawstwu polskiemu.

Tymczasem, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy strona pozwana prowadziła korespondencję z instytucją słowacką w zakresie umowy o pracę zawartej przez wnioskodawcę ze słowackim pracodawcą (...). i wzięła pod uwagę jej stanowisko wyrażające sprzeciw na zastosowanie wobec wnioskodawcy ustawodawstwa słowackiego jako właściwego w okresie od 08.02.2012r. do 31.07.2019r. Instytucja słowacka pismem z 15.04.2021r. poinformowała ZUS/O we W., że w przypadku pracowników firmy (...) nie dochodziło do faktycznego wykonywania działalności zarobkowej na terytorium Słowacji. Jednocześnie wskazała, że według miejsca zamieszkania (zgodnie przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego instytucja polska jest właściwa do ustalenia dla Zainteresowanego ustawodawstwa właściwego od 08.02.2012 r. do 31.07.2019 r.

Praca o marginalnym charakterze to praca, która jest stała, ale ma niewielkie znaczenie pod względem zysku ekonomicznego. Zaleca się aby przyjąć wskaźnik, zgodnie z którym za pracę o marginalnym charakterze uznawać będzie się pracę zajmującą mniej niż 5% regularnego czasu pracy pracownika lub przynoszącą mniej niż 5% jego całkowitego wynagrodzenia. W tej sytuacji, osoba, która wykonuje "pracę o charakterze marginalnym" w jednym państwie członkowskim i pracuje również w innym państwie członkowskim, nie może być uznawana za osobę normalnie wykonującą pracę w dwóch lub w kilku państwach członkowskich i w związku z tym nie jest objęta przepisami art. 13 rozporządzenia 883/2004. W takim przypadku w celu ustalenia mającego zastosowanie ustawodawstwa osoba ta jest traktowana jak osoba pracująca wyłącznie w jednym państwie członkowskim.

W toku postępowania przed organem rentowym wnioskodawca mimo wezwana nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających czas pracy i uzyskane wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w (...) oraz wysokość dochodu z działalności gospodarczej. Dostarczona umowa o pracę, jest wyłącznie dokumentem potwierdzającym zgodę obu stron, wyrażających wolę co do jej podjęcia, jednak nie może być dowodem, że pracę w ramach umowy wnioskodawca faktycznie wykonywał we wskazanym wymiarze czasu pracy (10 godzin miesięcznie).

W związku z powyższy strona pozwana słusznie przy ustalaniu ustawodawstwa właściwego wzięła pod uwagę dochód wykazany w zeznaniach podatkowych.

Z analizy danych z Urzędu Skarbowego wynika, że dochód wnioskodawcy z zagranicy w poszczególnych latach stanowił mniej niż 5 % ogólnie osiągniętego dochodu (2012 r.-1,92%, 2013 r.- 0,85 %, 2014 r.- 1,63 %, 2015 r. - brak danych z zagranicy, 2016 r.- 0,63 %, 2017 r.-1,48 %, 2018 r.-1,26 %, 2019 r.-0,75%).

Aktualnie wnioskodawca również nie przedstawił żadnych nowych okoliczności, ani też nie przedłożyła żadnych dowodów, które miałyby wpływ na zmianę powyższego stanowiska, a jego zeznania na rozprawie w dniu 30.01.2023r. potwierdzają marginalny charakter pracy na Słowacji.

W związku z powyższym słusznie strona pozwana przyjęła, że w tej sytuacji art. 14 ust. 5b rozporządzenia (WE) nr 987/2009, w brzmieniu obowiązującym od 28.06.2012r. oraz art. 13 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 nie ma zastosowania do wnioskodawcy.

W odniesieniu do okresu przed wejściem w życie rozporządzenia nr 465/2012 - tj. od 8.02.2012 r. do 27.06.2012 r. - również nie można zastosować do Zainteresowanego art. 13 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Słowacka instytucja ubezpieczeniowa ustaliła, że pracownicy firmy (...)nie świadczyli faktycznie pracy na rzecz ww. firmy w Słowacji. Nie otrzymano od wnioskodawcy żadnych dokumentów potwierdzających pracę w Słowacji. Osoby, do których ma zastosowanie rozporządzenie 883/2004 zobowiązanie są do przekazania instytucji właściwej informacji, dokumentów i lub dowodów potwierdzających niezbędne do ustalenia ich sytuacji oraz do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa właściwego.

Sąd, dokonując oceny całokształtu dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych uznał, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa, albowiem wnioskodawca od 8.02.2012 r. do 31.07.2019 r. podlega ustawodawstwu polskiemu na podstawie art. 11 ust. 3 a rozporządzenia (WE) nr 883/2004.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265).

sędzia Kamila Borszowska – Moszowska